Νέο Εξοικονομώ: διαδικασία υπαγωγής ωφελούμενων και πρόσκληση συμμετοχής των τραπεζών στο πρόγραμμα

Συνολικός προϋπολογισμός Προγράμματος

Το Πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)) και από Εθνικούς Πόρους, μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) και του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» (Ε.Π.Αν.Ε.Κ.) του ΕΣΠΑ 2014-2020.

Η συνολική Δημόσια Δαπάνη του Προγράμματος ανέρχεται σε 292,2 εκ. € (248,1 εκ. ευρώ από το ΕΠΑNΕΚ- Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία»- και ενδεχομένως και 44,1 εκ. ευρώ από τα ΠΕΠ – Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα).

Στον παρακάτω πίνακα δίνεται η ενδεικτική κατανομή του προϋπολογισμού των 292,2 € στο «Ταμείο Εξοικονομώ ΙΙ», που αφορά κυρίως επιστρεπτέες ενισχύσεις (δάνειο), και στο «Πρόγραμμα Άμεσης Ενίσχυσης», που αφορά μη επιστρεπτέες ενισχύσεις (επιχορήγηση κεφαλαίου και κόστος επιθεωρήσεων).

Η Περιφερειακή κατανομή θα δοθεί στον οδηγό του προγράμματος.

• ΤΑΜΕΙΟ «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ» (ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ): 68 ΕΚ. €
• ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΜΕΣΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ: 224,2 ΕΚ.€ (180,1 EK € ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΑΝΕΚ)

 Επιλέξιμες κατοικίες – Ωφελούμενοι

Γενικές Προϋποθέσεις για Επιλέξιμες Κατοικίες

Επιλέξιμη κατοικία είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία ως σύνολο κτηρίου και το μεμονωμένο διαμέρισμα που ικανοποιεί τα ακόλουθα κριτήρια:

• Χρησιμοποιείται ως κατοικία.
• Φέρει οικοδομική άδεια..
• Έχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ.
• Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

Ειδικές Προϋποθέσεις για Πολυκατοικίες

Για να χαρακτηρισθεί μια πολυκατοικία, ως σύνολο κτηρίου, επιλέξιμη κατοικία θα πρέπει να πληρούνται τα ακόλουθα:

• Τουλάχιστον το 50% των ιδιοκτησιών (διαμερίσματα και λοιπές χρήσεις) να χρησιμοποιείται ως κατοικία. Δεν χαρακτηρίζονται όμως ως επιλέξιμες οι ιδιοκτησίες που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτηρίου).
• Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης, υποβάλλεται σχετική αίτηση από εκπρόσωπο του συνόλου των ιδιοκτητών των διαμερισμάτων με στοιχεία σχετικά με την ικανοποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας του κτηρίου, καθώς και επιμέρους αιτήσεις από καθένα από τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που επιθυμούν να ενταχθούν στο Πρόγραμμα.
• Υποβάλλεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο μέρος του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία.

Στην περίπτωση αίτησης πολυκατοικίας ως σύνολο κτηρίου, ισχύουν επιπλέον τα εξής:

• εφόσον πληρούνται τα εισοδηματικά κριτήρια της κατηγορίας 1,2 ή 3 τουλάχιστον από το 50% των ιδιοκτησιών, οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που βάσει των εισοδημάτων τους εμπίπτουν στην κατηγορία 4 εντάσσονται στην κατηγορία 3, και οι ιδιοκτήτες με εισοδήματα υψηλότερα αυτών της κατηγορίας 4, εντάσσονται στην κατηγορία 4. Σε διαφορετική περίπτωση, ο κάθε ιδιοκτήτης εντάσσεται στην κατηγορία που αντιστοιχεί στο εισόδημά του.
• Οι ιδιοκτήτες που δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα συμμετέχουν στην υλοποίηση των δηλωθέντων παρεμβάσεων με ίδια κεφάλαια.

Τελικοί αποδέκτες / Τελικοί Ωφελούμενοι – Ποσοστά ενίσχυσης

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που:

α) έχουν δικαίωμα κυριότητας (πλήρους ή ψιλής) ή επικαρπίας σε επιλέξιμη κατοικία.

β) πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια των κατηγοριών του παρακάτω πίνακα (Πίνακας 1).

Κάθε φυσικό πρόσωπο έχει δικαίωμα υποβολής μίας μόνο αίτησης.

4. Επιλέξιμες παρεμβάσεις

Αφορούν έργα ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και συγκεκριμένα:

Τα ανώτατα όρια των επιλέξιμων δαπανών ανά ειδικότερη παρέμβαση (υποκατηγορία παρέμβασης) καθορίζονται στον Οδηγό Εφαρμογής του προγράμματος.

Ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός – Μορφή και ποσοστά ενίσχυσης

Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός ανά αίτηση τελικού αποδέκτη/ τελικού Ωφελούμενου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 250 € ανά τετραγωνικό μέτρο κατοικίας με μέγιστο τις 25.000 € συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. (επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων). Επιπλέον, καλύπτεται από το Πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης σε αυτό και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου του Προγράμματος:

α. το κόστος, που απαιτείται για τη διενέργεια των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων.
β. η αμοιβή του συμβούλου έργου.

Ο τελικός επιλέξιμος προϋπολογισμός καθορίζεται βάσει των προσκομισθέντων παραστατικών δαπανών και δεν μπορεί να υπερβαίνει τον επιλέξιμο προϋπολογισμό της απόφασης υπαγωγής καθώς και τα ανώτατα όρια επιλέξιμων δαπανών ανά κατηγορία δαπάνης του προγράμματος.

Οι Ωφελούμενοι των κατηγοριών 1 έως 7 (Πίνακας 1), ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση και το πλήθος των προστατευόμενων μελών τους, λαμβάνουν την αντίστοιχη επιχορήγηση σύμφωνα με τον Πίνακα 1 και είτε αναλαμβάνουν την πληρωμή του υπολοίπου ή μέρους του ποσού με ίδια κεφάλαια, είτε συνάπτουν δανειακή σύμβαση, εφόσον το επιθυμούν, για το υπόλοιπο ποσοστό του τελικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του έργου με 100% επιδότηση επιτοκίου.

Σε περίπτωση που δεν έχει επιλεγεί καθόλου δάνειο, τότε ο Ωφελούμενος δεν λαμβάνει προκαταβολή, διενεργεί τις παρεμβάσεις και μετά τη διενέργεια της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης και την προσκόμιση των παραστατικών δαπανών επί πιστώσει, υπολογίζεται ανάλογα με το εισόδημά του το ποσό της επιχορήγησης καθώς και το ποσό των ιδίων κεφαλαίων. Μετά την πληρωμή του ποσού των ιδίων κεφαλαίων, εκταμιεύεται η επιχορήγηση με απευθείας πληρωμή των αναδόχων/ προμηθευτών σε τραπεζικό λογαριασμό τους από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό.

Βασικά χαρακτηριστικά δανείου

• Υφίσταται μηδενικό διαχειριστικό κόστοςγια τον τελικό αποδέκτη / τελικό ωφελούμενο, ανά φάκελο δανείου.
• Δεν απαιτούνται από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό εξασφαλίσειςγια την παροχή του δανείου. Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, η δυνατότητα να τεθεί εγγυητής κατά την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στο Πρόγραμμα, σε όσες περιπτώσεις το επιθυμούν οι πολίτες προκειμένου να βελτιώσουν την πιστοληπτική τους ικανότητα και ιδίως στις περιπτώσεις ηλικιωμένων, ανηλίκων, καθώς και πολιτών που στερούνται επαρκούς ατομικού εισοδήματος, όπως ενδεικτικά οικοκυρές και άνεργοι.
• Η διάρκεια του δανείου είναι τέσσερα (4), πέντε (5) ή έξι (6) έτη, με καταληκτική ημερομηνία επιλεξιμότητας τόκων την 12.2023σύμφωνα με το άρθρο 65 του κανονισμού 1303/2013, όπως κάθε φορά ισχύει.
• Η τοκοχρεωλυτική απόσβεση του δανείου γίνεται από τον τελικό αποδέκτη / τελικό ωφελούμενο με μηνιαία συχνότητα πληρωμής δόσεων και σταθερό επιτόκιοκαθ’ όλη τη διάρκεια του δανείου.
• Παρέχεται η δυνατότητα για πρόωρη μερική ή ολική εξόφληση του δανείουχωρίς επιβάρυνση του δανειολήπτη.
• Ο Δικαιούχος καταβάλλει τους τόκους στον χρηματοπιστωτικό οργανισμό μετά την καταβολή της αντίστοιχης δόσης κεφαλαίου από τον τελικό αποδέκτη / τελικό Ωφελούμενο. Σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής δόσης κεφαλαίου από τον τελικό αποδέκτη / τελικό Ωφελούμενο, ο Δικαιούχος δύναται να καταβάλλει τους τόκους στον χρηματοπιστωτικό οργανισμό για χρονικό διάστημα έως τρεις (3) μήνες από την ημερομηνία της πρώτης καθυστέρησης.

Σε περίπτωση που ο τελικός αποδέκτης / τελικός ωφελούμενος δεν επιτύχει τον τεθέντα ενεργειακό στόχο της αίτησης ή δεν υλοποιήσει το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης σύμφωνα με τα οριζόμενα στην απόφαση υπαγωγής δεν θα καταβάλλονται τα κίνητρα του προγράμματος. Σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν στην επιστροφή του δανείου καθορίζονται στη δανειακή σύμβαση με τον τελικό αποδέκτη / τελικό ωφελούμενο.

Δεν επιτρέπεται η μείωση, κράτηση ούτε μεταγενέστερη ειδική επιβάρυνση που να επιφέρει μείωση του ποσού της επιδότησης των τόκων. Ρητά αναφέρεται ότι δεν είναι επιλέξιμο προς επιδότηση κάθε ποσό που αφορά προμήθειες, έξοδα, κλπ.

Κατά τη διάρκεια του Προγράμματος και σχετικά με την παροχή του κινήτρου της επιδότησης του επιτοκίου των δανείων, οι συνεργαζόμενοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί εξετάζουν και αξιολογούν τις αιτήσεις και τα υποβληθέντα δικαιολογητικά των δυνητικών τελικών αποδεκτών / τελικών Ωφελούμενων και τους ενημερώνουν για την δυνατότητα λήψης του δανείου καθώς και το αντίστοιχο ύψος αυτού. Επιπλέον, δεσμεύονται να εφαρμόσουν τους ισχύοντες εσωτερικούς κανονισμούς και τα κριτήρια πιστοδότησης που εκάστοτε εφαρμόζουν για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Διαδικασία υποβολή αίτησης και ένταξης στο πρόγραμμα

Τα βήματα της διαδικασίας ένταξης στο πρόγραμμα είναι:

1. Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει ηλεκτρονικά την αίτησή τουστην ηλεκτρονική πλατφόρμα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του Προγράμματος http://exoikonomisi.ypeka.gr. Ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει Σύμβουλο Έργου για την διαδικασία υποβολής της αίτησης, το κόστος του οποίου καλύπτεται απευθείας από το Πρόγραμμα μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων και την επίτευξη του ενεργειακού στόχου. Ο ενδιαφερόμενος με την υποβολή της αίτησής του λαμβάνει μοναδικό αριθμό πρωτοκόλλου.
2. Ο ενδιαφερόμενος, εφόσον επιθυμεί τη λήψη δανείου, επιλέγει το Χρηματοπιστωτικό Οργανισμό που επιθυμείγια να διενεργηθεί έλεγχος της πιστοληπτικής του ικανότητας. Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να επιλέξει έναν Χρηματοπιστωτικό οργανισμό στον οποίο υποχρεωτικά διατηρεί λογαριασμό(λόγω των περιορισμών που ισχύουν στην κίνηση κεφαλαίου υπάρχει ενδεχόμενο αδυναμίας συμμετοχής στο πρόγραμμα λόγω μη δυνατότητας ανοίγματος νέου λογαριασμού).
3. Οι συνεργαζόμενοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί εφαρμόζουν τους ισχύοντες εσωτερικούς κανονισμούς που τους διέπουν, καθώς και τα κριτήρια πιστοδότησης για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας. Οι συνεργαζόμενοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί οφείλουν να ολοκληρώσουν τον πιστοληπτικό έλεγχο και να απαντήσουν στον αιτούντα με ηλεκτρονική επιστολή εντός ΧΧΧ εργάσιμων ημερών.
   Μετά την ολοκλήρωση του πιστοληπτικού ελέγχου από το χρηματοπιστωτικό οργανισμό ενημερώνεται ο ενδιαφερόμενος με ηλεκτρονική επιστολή για το σχετικό αποτέλεσμα.
4. Εφόσον ο ενδιαφερόμενος εξασφαλίσει τις απαραίτητες συμφωνίες / συναινέσεις (συνιδιοκτητών πολυκατοικίας ή/και συγκύριων ιδιοκτησίας), και έχει λάβει θετική απάντηση από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό που έχει επιλέξει– σε περίπτωση που έχει επιλέξει τη λήψη δανείου- απευθύνεται σε Ενεργειακό Επιθεωρητή, ώστε να διενεργηθεί η πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση της ιδιοκτησίας του / του κτηρίου και να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ)..
5. Για την ολοκλήρωση της αίτησης, ο ενδιαφερόμενος καταχωρεί στο πληροφοριακό σύστημα τα στοιχεία του Α’ ΠΕΑ, τις παρεμβάσεις που έχει επιλέξει και το αντίστοιχο κόστος τους καθώς και τον ενεργειακό στόχο που θα πετύχει μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων.
   Τέλος, επισυνάπτειηλεκτρονικά στην αίτησή του το Α’ ΠΕΑ, καθώς και λοιπά δικαιολογητικά που θα απαιτούνται.
6. Καταχώρηση της αίτησης ως «επιλέξιμη» ή «μη επιλέξιμη – απορρίπτεται». Στην περίπτωση που η αίτηση κρίνεται ως «μη επιλέξιμη – απορρίπτεται», ο ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα να τροποποιήσει τα στοιχεία επισυνάπτοντας τα τυχόν ελλείποντα δικαιολογητικά. Ενημέρωση του ενδιαφερόμενου με ηλεκτρονική επιστολή για τυχόν ελλείποντα στοιχεία. Σε περίπτωση επισύναψης συμπληρωματικών στοιχείων εφαρμόζεται αντίστοιχη διαδικασία.
7. Κατά τακτά χρονικά διαστήματα καταρτίζεται λίστα υπαγωγής από τον Δικαιούχο με βάση τον αριθμό πρωτοκόλλου της αίτησης και αποστέλλεται στην Επενδυτική Επιτροπή: Έκδοση Απόφασης υπαγωγής αιτήσεων/ Ενημέρωση Ωφελουμένου ηλεκτρονικά από το πληροφοριακό σύστημα/ Κοινοποίηση της έγκρισης στο Χρηματοπιστωτικό οργανισμό (όπου απαιτείται)
8. Στην περίπτωση που δεν έχει επιλεγεί λήψη δανείου, ο Ωφελούμενος υποβάλει δήλωση αποδοχής της συμμετοχής του στο πρόγραμμα (και τους όρους αυτού).
   Στην περίπτωση που έχει επιλεγεί λήψη δανείου, η υπογραφή της δανειακής σύμβασης αποτελεί και την αποδοχή του Ωφελούμενου για συμμετοχή στο Πρόγραμμα (και τους όρους αυτού). Με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης υπάρχει δυνατότητα εκταμίευσης ποσοστού 70% του δανείου, το οποίο αποτελεί προκαταβολή για την υλοποίηση του έργου.
9. Υλοποίηση παρεμβάσεων.
10. 2η Ενεργειακή επιθεώρηση/ Έκδοση δεύτερου πιστοποιητικού (Β΄ΠΕΑ)
11. Μετά την έκδοση του Β’ ΠΕΑ, ο Ωφελούμενος ή ο Σύμβουλος έργου καταχωρεί στο σύστημα τα στοιχεία του Β’ ΠΕΑ, τα αναλυτικά στοιχεία των παραστατικών δαπανών των παρεμβάσεων καθώς και τα στοιχεία των αναδόχων(ΑΦΜ, Επωνυμία, Τράπεζα, ΙΒΑΝ).
    Τέλος επισυνάπτει ηλεκτρονικά στην αίτησή του το Β’ ΠΕΑ, τα παραστατικά δαπανών, και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των παρεμβάσεων.
12. Έλεγχος ενεργειακής αναβάθμισης κατοικίας / Πιστοποίηση φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του έργου από τον Δικαιούχο.
13. Για την ολοκλήρωση της εκταμίευσης ελέγχονταιαπό τον Δικαιούχο:
    α) τα παραστατικά των δαπανών και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των παρεμβάσεων
    β) η επίτευξη του ενεργειακού στόχου βάσει των στοιχείων του πρώτου και του δεύτερου πιστοποιητικού ενεργειακής επιθεώρησης
    Για τη λήψη των κινήτρων του Προγράμματος (επιχορήγηση, κόστος συμβούλου έργου, κόστος Α και Β ΠΕΑ και σε περίπτωση λήψης δανείου – άτοκο δάνειο) ο ωφελούμενος επισυνάπτει στο Πληροφοριακό Σύστημα τα σχετικά αποδεικτικά συμμετοχής του επί των σχετικών δαπανών. Μετά τον έλεγχο των ανωτέρω από τον Δικαιούχο αποδίδονται τα κίνητρα.
14. Ο Δικαιούχος του Προγράμματος (ΕΤΕΑΝ ΑΕ) πραγματοποιεί επιτόπιους ελέγχουςστους συνεργαζόμενους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για την ορθή υλοποίηση της Επιχειρησιακής συμφωνίας.

Αναλυτικά οι διαδικασίες, οι προϋποθέσεις, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, τα έντυπα, η διαδικασία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής, η εκταμίευση του δανείου, η καταβολή των ενισχύσεων (επιδότησης επιτοκίου και ποσού επιχορήγησης, έξοδα ενεργειακών επιθεωρήσεων – συμβούλων έργου), η εξόφληση των δαπανών, η διάρκεια ολοκλήρωσης του κάθε έργου, οι υποχρεώσεις των ωφελουμένων, οι κυρώσεις και κάθε λεπτομέρεια θα καθοριστούν στον Οδηγό Εφαρμογής του Προγράμματος.